Z inicjatywy Wydziału Filologii Polskiej i Klasycznej UAM, na terenie Collegium Maius w Poznaniu, odbył się niezwykle interesujący wykład dr Semithy Cevallos pt. „W poszukiwaniu Tadeusza Milana Grzybczyka. Poeta między światami."
Brazylijka dr Semitha Heloisa Matos Cevallos jest pianistką i muzykolożką, która kształciła się zarówno w Brazylii jak i w Polsce. Doktorat obroniła w UniRIO (Uniwersytet w Rio De Janeiro ), a w Polsce była studentką Katedry Muzykologii Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu. Jest absolwentką Akademii Muzycznej im. I.J. Paderewskiego w Poznaniu, w zakresie instrumentalistyki i kameralistyki. Jej zainteresowania badawcze obejmują obszar zarówno brazylijskiej, jak i polskiej muzykologii historycznej drugiej połowy XX wieku.

Tadeusz Milan Grzybczyk to polski poeta, który przybył do Brazylii w towarzystwie swojej matki Czesławy Grzybczykowej. Działał jako poeta i dziennikarz, a jego „Wianki Pariańskie" są pierwszym polskim dziełem, opublikowanym przez emigranta w Brazylii i obrazem jego asymilacji z nowym krajem.
Pomimo swojego znaczenia, Grzybczyk jest wciąż nieznany zarówno w Brazylii, jak i w Polsce. Wykład dr Semithy Cevallos poświęcony był ukazaniu czynników, które sprawiły, że jego życie i twórczość popadły w zapomnienie, jak również przybliżeniu jego losów i nieznanych dotąd dzieł.
W swych badaniach prelegentka ma na swoim koncie najważniejsze jak dotąd odkrycie, związane z twórczością Grzybczyka, jakim jest zlokalizowanie w Muzeum Parany „Sonetów Itambeńskich", uważanych do dziś za zaginione. Badania te wypełniają jedną z wielu luk w historii literatury polskiej w Brazylii, która wciąż jest skarbnicą do odkrycia.

Nic zatem dziwnego, że już na wstępie określiłem ten wykład jako niezwykle interesujący. Nie sposób przy tym nie docenić uroku osobistego dr Semithy, która swój wykład prowadziła w konwencji „jestem wśród Was", a nie ex cathedra, co sprawiło wśród słuchaczy wrażenie, jakby znali ją od dawna. Choć doprawdy... w przytłaczającej większości było tak rzeczywiście.
Niestety, nie należałem do tej większości, więc zrekompensowałem to sobie krótkim wywiadem.

- Jak na Brazylijkę, znakomicie włada Pani językiem polskim. Ile lat spędziła Pani w Polsce?
- Mieszkałam i studiowałam w Poznaniu od 2003 do 2009 roku. Przez pierwsze dwa lata chodziłam na zajęcia języka polskiego dla cudzoziemców na UAM. Wróciłam do nauki w ubiegłym roku na Uniwersytecie w Parana, gdzie jest jedyna filologia polska w całej Ameryce Łacińskiej.
- Badania nad twórczością Tadeusza Milana Grzybczyka stało się Pani pasją. Dlaczego? Jak to się zaczęło?
- Profesor Marek Stanisz z Uniwersytetu Rzeszowskiego zaczął to badanie i poprosił mnie o pomoc przy znalezieniu osób, które miały kontakt z poetą. Najpierw znalazłam te osoby, i wtedy zaczęłam interesować się tym tematem.
- Wyniki Pani poszukiwań wiedzy o Tadeuszu Grzybczyku budzą wielkie zainteresowanie w Polsce, bo dają nam informacje o naszym rodaku, o którym nic do tej pory nie wiedzieliśmy i to jest naturalne. A z jakim odzewem spotykają się one w Brazylii?
- To odkrycie wymaga jeszcze czasu, aby wiedzę o nim wyczerpująco rozpowszechniać, temat jest jeszcze świeży, bo zaczęłam nad nim pracować w kwietniu tego roku. Tutaj w Poznaniu, opowiedziałam o poecie po raz pierwszy, będę o tym wykładać również Szczecinie. Po powrocie do Brazylii mam zamiar spotkać się z Polonią, dla której zrobię wykład o poecie. Jednocześnie poproszę słuchaczy, aby jeśli są w posiadaniu jakichkolwiek dokumentów w języku polskim, o udostępnienie ich Centrum Studiów Polskich Uniwersytetu w Parana.
- Przy okazji Pani wykładu miałem okazję przekonać się, jak liczne grono zacnych przyjaciół ma Pani w Polsce. Są wśród nich również wykładowcy z okresu Pani studiów na poznańskiej Alma Mater. W jaki sposób utrzymuje Pani te kontakty?
- Wiem, że dużo ludzi nie lubi mediów społecznościowych. Rozumiem. Ale właśnie dzięki nim mam okazję wiedzieć co u moich znajomych, a oni co u mnie. WhatsApp też ułatwia te kontakty. Bardzo mi zależy nad tym, żeby nie tracić łączności z ludźmi, którzy dali mi dużo ciepła, kiedy tutaj mieszkałam. Teraz, będąc w Polsce po 11 latach nieobecności czuję, że nic się nie zmieniło między nami. Moim krajem jest Brazylia, ale dzięki utrzymywanym kontaktom z Polakami – Polska również. Zupełnie nie czuję się tutaj obcą osobą, tutaj też jestem w domu.
- Dziękuję za rozmowę i zaproszenie na wykład. Życzę dalszych sukcesów na niwie muzykologicznej, a także w dalszych poszukiwaniach wiedzy o naszym rodaku. No i do ponownego zobaczenia w Polsce, bo sam WhatsApp, choć bardzo przydatny, to jednak nie wszystko.

Ryszard Bączkowski

Legenda Nocy

Gdy góry Świętej Anny srebrzy sierp bladawy
I groźne baszty, dumne tysiącleci chwałą,
Straszne się jakieś wyłaniają zjawy!
Wzburzona ziemia grozi cyklopów zawałą.

Już u granicznej rzeki, stłoczone gromadą,
Prą, zda się, pojąc konie, zwartym, mnogim ludem,
W pośrodku orszak wodzów – w dawnych zbrojach jadą,
To rycerz Descalvado z giermkiem swym Forpudem.

Dalej, jakby potwornej artylerii zwały,
Morro de Bicho czarne, przesnute mgłą siną...
Z czeluści jarów zionie zgrozy ogrom cały,

A tam, z głębi, zastępy coraz dalsze płyną!
I jakby się tytanów widma wynurzały:
Morro de Cal, Três Irmãos e de Ouro Fino!

Tadeusz Milan Grzybczyk (07.08.1947)